ظرفیت‌ دانشگاه‌ها برای رشته آموزش ریاضی

نتایج آزمون سراسری کارشناسی ارشد اعلام شده است و داوطلبان تا آخرین لحظات سه‌شنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۲، فرصت داشتند که انتخاب رشته نمایند. توجه به ظرفیت‌های اعلام‌شده برای رشته آموزش ریاضی در دانشگاه‌های مختلف، برای این‌جانب به‌عنوان متخصص آموزش ریاضی و از موسسان این رشته در ایران، هشدارآمیز بود!

اجازه دهید ترکیب ظرفیت‌های این رشته را در ایران، مرور کنیم (البته نتایج دانشگاه آزاد هنوز اعلام نشده‌است).

جدول ۱۲۰۸- ریاضی (کد ضریب ۷) رشته آموزش ریاضی

روزانه	۱۸۵۲۲	دانشگاه تربیت‌دبیر شهید رجایی–تهران	۵	ویژه فرهنگیان رسمی یا پیمانی شاغل در وزارت آموزش‌وپرورش
روزانه	۱۸۵۲۳	دانشگاه شهید باهنر کرمان	۴	–
روزانه	۱۸۵۲۴	دانشگاه شهید چمران اهواز	۱۲
روزانه	۱۸۵۲۵	دانشگاه فردوسی مشهد	۵
روزانه	۱۸۵۲۶	دانشگاه فرهنگیان–پردیس شهیدچمران تهران	۳۰	ویژه فرهنگیان رسمی یا پیمانی شاغل در وزارت آموزش‌وپرورش
نوبت دوم	۱۸۵۲۷	دانشگاه تربیت‌دبیر شهید رجایی–تهران	۴
پیام نور	۱۸۵۲۸	دانشگاه پیام نور استان کرمان–واحد کرمان	۱۰
پیام نور	۱۸۵۲۹	دانشگاه پیام نور استان کرمانشاه–واحد روانسر	۲۰
غیرانتفاعی	۱۸۵۳۰	دانشکده غیرانتفاعی رفاه (ویژه خواهران) تهران	۲۰	شرایط در انتهای دفترچه–فقط زن

در این جدول، چندین نکته کلیدی وجود داردکه لازم است جامعه ریاضی ایران نسبت به آنها حساسیت نشان دهد و تنها به بیان چند نمونه بسنده می‌کنم:

• ضوابط دفتر گسترش آموزش‌عالیِ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، برای بررسی درخواست دانشگاه‌ها و موسسات تابع خود جهت گرفتن دانشجو برای یک رشته مصوب، چیست؟

• این دفتر برای بررسی این درخواست‌ها، چگونه بر رعایت ضوابط قیدشده برای برنامه مصوب کارشناسی ارشد رشته آموزش ریاضی، نظارت می‌کند؟

• ظرفیت‌های کارشناسی ارشد رشته آموزش ریاضی، بر اساس چه ضوابطی تعیین می‌شوند؟

• چگونه به درخواست دانشکده‌های ریاضی برای گرفتن دانشجو در این رشته، بدون داشتن حتی یک استاد آموزش ریاضی رسمی، بازنشسته یا همکار، مجوز داده می‌شود؟

• ظرفیت‌های اعلام‌شده در این جدول، نشان می‌دهد که ضابطه مشخصی بین تعداد استادان متخصص در رشته آموزش ریاضی و تعداد دانشجویان درخواستی از طرف موسسات آموزشی، وجود ندارد. بررسی کوتاه زیر، موید این ادعاست:

1. دانشگاه شهید بهشتی به‌عنوان اولین میزبان این رشته در ایران در سال ۱۳۸۰ و با داشتن یک عضو متخصص آموزش ریاضی شاغل و یک عضو همکار، بنا به ملاحظاتی، در این جدول غایب است.

2. به دانشگاه فردوسی مشهد با دو عضو متخصص آموزش ریاضی شاغل و چند عضو متخصص آموزش ریاضیِ همکار، ۵ ظرفیت اختصاص داده شده‌است.

3. دانشگاه شهید چمران اهواز در گذشته، یک متخصص آموزش ریاضی داشت که پس از بازنشستگی، دیگر با این دانشگاه همکاری ندارند. ولی ۱۲ ظرفیت برای این دانشگاه، اعلام شده‌است.

4. به دانشگاه شهید باهنر کرمان ‌با یک متخصص آموزش ریاضی و دو متخصص آموزش ریاضی که اخیرا بازنشسته شده‌اند ولی همچنان همکاری فعال دارند، ۴ ظرفیت تخصیص داده شده است.

5. برای دانشگاه شهیدرجایی با سه عضو شاغل هییت علمیِ متخصص آموزش ریاضی و یک عضو بازنشسته آموزش ریاضی، تنها ۵ ظرفیت روزانه «ویژه فرهنگیان رسمی یا پیمانی شاغل در وزارت آموزش‌وپرورش» اختصاص داده شده‌است. همچنین برای این دانشگاه، ۴ ظرفیت برای نوبت دوم اختصاص داده شده‌است که برای آنها، شرط «فرهنگی» بودن برداشته شده‌است.

6. به دانشگاه فرهنگیان–پردیس شهید چمران تهران، ۳۰ ظرفیت روزانه «ویژه فرهنگیان رسمی یا پیمانی شاغل در وزارت آموزش‌وپرورش» تخصیص داده شده‌است. از سه نفر عضو هییت علمی که در این پردیس، در دوره ارشد آموزش ریاضی فعالیت می‌کنند، تنها یک نفر متخصص آموزش ریاضی است، یک نفر هم دکتری ریاضی با گرایش جبر نیم‌گروه‌ها و یک نفر دارای مدرک دکتری از یکی از جمهوری‌های اطراف است که در ایران، آن مدرک «دکتری عمومی» ارزیابی شده است.

7. برای نوبت روزانه در دو دانشگاه شهید رجایی و فرهنگیان، از شرط «ویژه فرهنگیان رسمی یا پیمانی شاغل در وزارت آموزش‌وپرورش» استفاده شده‌است. این شرط عامدانه مبهم و قابل تفسیر است. زیرا اگر منظور از «فرهنگیان»، معلمان هستند، نیازی به ویژه نمودن ظرفیت به « فرهنگیان رسمی یا پیمانی شاغل در وزارت آموزش‌وپرورش» نیست. کسانی که این شرط را گذاشته‌اند، به خوبی از مقررات آگاه هستند که در وزارت آموزش و پرورش، مفهومی به‌عنوان «فرهنگی پیمانی» برای معلمان، تعریف نشده‌است، اگرچه معلمان به‌صورت ساعتی، حق‌التدریسی، خریدخدمتی و نظایر آن، در مدارس تدریس می‌کنند و هیچ‌گاه برای آنان، ظرفیت ادامه تحصیل در نظر گرفته نشده‌است. استفاده از واژه «شاغل» برای تدریس مرسوم نیست و این عبارت مبهم، شایبه تخصیص این ظرفیت را به افراد خاصی که احتمالا در آستانه بازنشستگی هستند، بیشتر می‌کند.

8. دانشگاه پیام نور استان کرمانشاه–واحد روانسر، بدون داشتن متخصص آموزش ریاضی، ۲۰ ظرفیت نوبت دوم را به خود اختصاص داده‌‌است. دانشگاه پیام نور مرکز کرمان هم با تعداد معدودی متخصص آموزش ریاضی، ۱۰ ظرفیت اعلام کرده است.

9. دانشکده غیرانتفاعی رفاه (ویژه خواهران) تهران، دو متخصص آموزش ریاضی داشت که یکی از این دو استاد، در نیمه دوم ۱۴۰۱ از این موسسه خارج شده‌ است. این دانشکده قرار است که ۲۰ آموزشگر ریاضی زن برای ایران تربیت کند. یک استاد با تخصص برنامه‌درسی آموزش‌عالی نیز با این دانشکده همکاری می‌کند.

زهرا گویا

دانشگاه شهید بهشتی