در دام مجلات غارتگر نیافتیم!
نشریات غارتگر نشریاتی با استانداردهای بسیار پایین هستند که بدون طی کردن فرایند داوری یا با داوری سطحی تقریباً هر مقاله‌ای را با اخذ هزینه و در زمانی کوتاه (عموماً ظرف چند روز) پذیرش و سپس منتشر می‌کنند. این نشریات علی‌رغم اظهار مقید بودن به داوری علمی دقیق و اخلاق نشر، از شفافیت و صداقت لازم برخوردار نیستند و در‌واقع با یکی‌انگاشتن دوغ و دوشاب به روند توسعۀ دانش جهانی آسیب‌های جدی وارد کرده‌اند.
نشریات غارتگر با کمک روش‌های نوین، عموماً محققان کم‌تجربه را برای انتشار دستاوردهای پژوهشی‌شان به دام می‌اندازند. به‌عنوان مثال، آنها را برای عضویت در هیئت تحریریۀ نشریاتشان دعوت می‌کنند، از آنها می‌خواهند ویراستار میهمان یک شمارۀ ویژه شوند، و یا قول یک داوری علمی در کوتاه‌ترین زمان را به آنها می‌دهند. با این حال، محققینی نیز وجود دارند که برای انتشارات دستاوردهای مستخرج از رساله، کسب امتیاز جهت ارتقای مرتبه و یا جذب گرنت پژوهشی، و به خاطر سرعت و سادگی اخذ پذیرش یا به خاطر این که امکان یا توانائی انجام پژوهش‌های جدی را ندارند، آگاهانه مقالات حاصل از تحقیقات خود را در نشریات غارتگر چاپ می‌کنند.این افراد باید توجه کنند که چنین مقالاتی در رزومه آنها برای همیشه باقی خواهد ماند و اعتبار علمی آنها را زیر سوال خواهد برد.
چند سال قبل، این امکان وجود داشت که این نشریات را که مثل قارچ تکثیر می‌شدند، پیدا کرد. ولی این روزها، این نشریات ظاهر خود را به شیوه‌ای فریبنده با نشریات معتبر بین‌المللی تطبیق داده‌اند و بنابراین، شناسائی آنها دشوار شده است. پیشنهاد می‌شود که پژوهشگران ناآشنا با نشریات غارتگر، برای تشخیص این نشریات، به نظر و ارزیابی متخصصانی که تجربۀ انتشار در نشریات فاخر بین‌المللی را دارند، رجوع نمایند.
مقالاتی که در نشریات غارتگر منتشر می‌شوند اغلب در موضوعات حاشیه‌ای علم بوده و عدۀ زیادی به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه روی چنین مباحثی کار می‌کنند. این مقالات توسط خود نویسندگان و حلقه همکاران آنان ارجاع داده می‌شود. در نتیجه به‌سرعت و احتمالاً با قدری مهندسی کردن ارجاعات، این نشریات می‌توانند ضریب تأثیر بالائی در اسکوپوس و وب او ساینس بیابند. در حال حاضر، در وب او ساینس نشریات غارتگری وجود دارند که در چارک اول یا دوم فهرست JCR قرار دارند، درحالی‌که تعداد قابل توجهی از نشریات تخصصی فاخر در چارک دوم یا سوم این فهرست قرار دارند. به‌طور کلی، بعضی از ریاضی‌دانان نشریه معتبر را نشریه‌ای می دانند که شماره جاری آن هم در MathSciNet و هم در zbMATH Open نمایه شود. این دو پایگاه داده ریاضی رویکردی را برای توقف نمایه‌سازی نشریات غارتگر آغاز کرده‌اند. امیدواریم اسکوپوس و وب آو ساینس نیز تلاش جدی‌تری در این راستا به‌عمل آورند.
اما مهم‌ترین راه‌کار این است که دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی هیچ امتیازی برای مقالات چاپ شده در این نشریات قائل نشوند، به انتشار لیست سفید از مجلات و یا ناشران بسیار معتبر بپردازند، و با هشدارهای مناسب مواظبت نمایند که پژوهشگران خوب آنها، در دام این ناشران غارتگر نیافتند.
محمد صال مصلحیان و آنتونیو م. پرالتا