«ساقیا لطف نمودی قدحت پر می باد که به تدبیر تو تشویش خمار آخر شد»
نخست فرصت را غنیمت شمرده، از این که افتخار به فرجام رسانیدن این مجموعۀ ماندگار را کسب کردهام احساس مسرت و خوشوقتی خود را ابراز میدارم. این قافلۀ عمر عجب میگذرد! به گمانم تقریباً سیزده سال پیش بود که دوست گرامیام رشید زارع نهندی نوشتن این مجموعه را که در آن وقت شامل سؤالات نخستین بیست مسابقۀ ریاضی کشور میشد به نگارنده پیشنهاد کرد. شایان گفتن است که در مجموع تنها پاسخهای سؤالات شش یا هفت مسابقه از نخستین بیست مسابقه ریاضی کشور در مجلات رشد آموزش ریاضی موجود بود که در مواردی پاسخهای موجود بیاشکال هم نبودند. به هر روی، این پیشنهاد چالش انگیز را با کمال میل پذیرفته، با حدود یک سال کار سخت نسخهای ابتدایی از این کتاب را فراهم آوردم. کار حروفچینی کتاب در آن زمان توسط خانمها پروانه بختیاری و مینو عسگری انجام گرفت که در اینجا برخود واجب میدانم که از زحماتشان قدردانی کنم. پس از فراهم آمدن نسخۀ اولیه کتاب، بر اساس توصیه شورای اجرایی انجمن، قرار شد که کتاب برای داوری علمی به چند نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاهها فرستاده شود. حاصل این که تنها بخشهای آنالیز و جبر نسخۀ اولیۀ کتاب، به ترتیب توسط زنده یاد آقای دکتر کریم صدیقی و آقای دکتر محمدرضا درفشه داوری شد. همینجا از ایشان به پاس اینکه زحمت خواندن نسخۀ اولیۀ کتاب را بر عهده گرفته، نکات ارزشمندی را یادآور شدند سپاسگزاری میکنم.
چند ماهی پس از دریافت نسخۀ داوری شدۀ کتاب برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری راهی کشور کانادا شدم. این شد که در غیاب نگارنده چاپ نسخۀ اولیۀ کتاب به محاق فراموشی افتاد و ماه برنیامد!
کوتاه سخن اینکه چند ماهی پس از بازگشت به ایران در بهار ۱۳۸۴ بر آن شدم که نسخهای از کتاب را به دو زبان انگلیسی و فارسی فراهم آورم که شامل پاسخهای سؤالات نخستین سی سابقۀریاضی دانشجویی کشور باشد؛ باشد که که از این رهگذر این مسابقات در سطح بین المللی معرفی شوند و مخاطبهای بیشتری پیدا کنند. این کار تقریباْ دو سال از وقت مرا گرفت و مرا مشغول داشت. در اینجا شایان ذکر است که از ده مسابقۀ باقیمانده، پاسخهای سؤالات چهل مسابقه، یعنی مسابقات بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و چهارم و بیست و هفتم، موجود نبودند. در ارتباط با سؤالاتی که پاسخشان موجود نبود و یا پاسخ موجودشان بیاشکال نبود، مانند سؤال ششم جلسۀ اول مسابقۀ بیست و هشتم، با هر زحمتی بود یا حل آنها را به تنهایی به سرانجام رسانیدم و یا در مواردی از راه مشورت با دوستان و همکارانم این مسائل را حل کردم. علی رغم همۀ این تلاشها هنوز پاسخ کامل سئال سوم آنالیز را از مسابقۀ سوم نمیدانم. به بیان دقیقتر راه حل بخش سوم این سؤال هنوز ناقص است. پس با کمال امتنان به هر کس یا کسانی که پاسخی کامل از بخش سوم این سؤال را به اینجانب ارائه دهند، یک جلد از این کتاب را به رسم یادگار پیشکش خواهم کرد. باری این گوی و این میدان برای آنها که دوست دارند با مسائل مبارزطلب و جانانۀ ریاضی به چالش کشیده شوند. حضرت حافظ میفرماید.
»شهر خالی از عشاق بود کز ظرفی مردی از خویش برون آید و کاری بکند»
همچنین شایان گفتن است که صورت سؤالات مسابقات با توجه به شیوۀ نامۀ نگارش مرکز نشر دانشگاهی و واژهنامۀ انجمن ریاضی ایران و مرکز نشر دانشگاهی ویراستاری بوده است.
اشتباهات چاپی بدیهی بدون ذکر مورد اصلاح شدهاند و اشتباهات غیر بدیهی به صورت پاکنویس ذکر شدهاند. در اینجا بر خود لازم میدانم که مراتب سپاس و قدرشناسیام را از دوست گرامی آقای دکتر سیامک کاظمی که از ایشان نکات بسیاری را در زمینۀ ویراستاری متون ریاضی آموختهام ابراز کنم.
بیتردید این کتاب بدون کوشش و تلاش همکاران کمیتههای علمی این مسابقات و نیز همۀ آن کسانی که با طرح یا پیشنهادات سؤالات زیبا به این مسابقات غنا بخشیدهاند و آن را زنده نگه داشتهاند به وجود نمی آمد. پس جا دارد که در اینجا سپاس و قدردانی خالصانهام را به این عزیزان ابراز کنم. برخی از این همکاران دیگر در میان ما نیستند؛ یادشان زنده و گرامی باد. ویراستاری علمی این کتاب توسط آقایان دکتر محمد جلوداری ممقانی (پرسشها و پاسخهای بخش عمومی)، دکتر رشید زارع نهندی (پرسشها و پاسخهای بخش جبر)، کسری علیشاهی (پرسشها و پاسخهای بخش ِآنالیز مسابقات ۱ تا ۱۰)، مسابقات ۱۱ تا ۲۰ پرسشها و پاسخهای بخش) و خانم مریم خسروی (پرسشها و پاسخهای بخش ۲۱ تا ۳۰) انجام شده است. از این عزیزانبه پاس اینکه زحمت خواندن این کتاب را بر عهده گرفته، نکات ارزندهای را یادِآور شدند سپاسگزاری میکنم. آقایان دکتر علیرضا جمالی، رشید زارع نهندی، سید عباداله محمودیان، رئیس وقت انجمن ریاضی ایران، منصور شکوهی و مرتضی عبدیزاده و همچنین کارکنان دفتر انجمن ریاضی ایران به نگارنده در جهت دستیابی به فایلهای موجود انجمن نهایت کمک و همکاری را نمودند از ایشان بسیار ممنون و سپاسگزارم. خانم آناهیتا سمیع لطف کرده زحمت کشیدن شکلهای کتاب را متحمل شدهاند و البته به غیر از شکل ۳.۱ این کتاب که توسط دوست گرامیام شاهین امیری شریفی کشیده شده است. آقای سیامک کاظمی و آقای دکتر محمد قاسم وحیدی اصل از مرکز نشر دانشگاهی و آقایان دکتر محمد جلوداری ممقانی و دکتر علیرضا مدقالچی، رئیس انجمن ریاضی ایران از طرف انجمن ریاضی ایران نهایت کمک را در تسریع چاپ این کتاب توسط مرکز نشر دانشگاهی و انجمن ریاضی ایران مبذول داشتند. به ایشان نیز مراتب سپاس و تشکرم را ابراز میدارم.
بامداد یاحقی
تهران 25 فروردین 1387
bamdad5@hotmail.com